امید عطایی فرد از اساتید بنام عرصه ی ایرانشناسی است. از وی تاکنون کتاب ها و مقالات زیادی در زمینه ی ایران شناسی، استوره شناسی، تاریخ و ادبیات منتشر گشته است. از مهمترین کتاب های عطایی فرد می توان از ایران بزرگ، پیامبر آریایی، دیباچه ی شاهنامه، نبرد خدایان و ایران در پس پرده ی تاریخ نام برد. در نوشتار پیش رو، امید عطایی فرد در خصوص تاریخ معاصر ایران و مواضع حزب پان ایرانیست با منوچهر یزدی - سخنگوی حزب پان ایرانیست - به گفتگو نشسته است. این گفتگو در چند بخش تقدیم می گردد :

عطایی فرد : اندیشه پان ایرانیسم چرا و چگونه پدید آمد ؟

یزدی: پان ایرانیسم برخاسته از بن تاریخ ملت ایران است . یک اندشه وارداتی نیست بلکه از ضرورت های تاریخی و نیاز های اجتماعی ملت ایران سرچشمه میگیرد . ممکن است واژه پان ایرانیسم پس از جنگ دوم جهانی و تجاوز بیرحمانه متفقین به ایران وارد این سرزمین شده باشد ولی اندیشه این مکتب در دل تاریخ پر رمز و راز و با شکوه ایران وجود داشته است . پان ایرانیسم به وحدت تیره ها و اقوام ملت ایران در ایران بزرگ نگاهی تاریخی دارد و آن را نه تنها در وحدت و یکپارچگی سیاسی میداند بلکه بر اشتراکات فکری ، فرهنگی و اجتماعی و تمدن ایرانی تکیه و تاکید دارد ، از این روی دکترین پان ایرانیسم متکی بر ناسیو نالیسم اجتماعی است و آرمان پان ایرانیسم متکی بر ناسیونالیسم تاریخی میباشد و در واقع جهان بینی پان ایرانیسم بر بنیاد مکتب ناسیونالیسم قرار دارد.
با توجه به تعریف بالا ، پان ایرانیسم خواهان ، اتحاد اقوام ایرانی و نیرومندی ملت ایران و استقلال و حفظ تمامیت ارضی کشور است و در نتیجه نمیتواند با دسیسه های استعمارگران جهانی و غارتگران بین المللی و سازمان های ضد ایرانی و عوامل تجزیه طلب و حاکمان خائن و غافلان از منافع و مصالح ملت ایران سر سازگاری داشته باشد.

بنابر این اندیشه پان ایرانیسم در طول تاریخ ایران همچون سنگری توانا و ارزشمند در برابر هر گونه هجوم بیگانگان و استیلای متجاوزان و غارتگران داخلی و خارجی قد علم کرده و ایستاده است که اگر این چنین نبود نامی از ایران و ایرانی باقی نمیماند.

با تجاوز متفقین در سال 1320 خورشیدی و اشغال کشور و حضور سربازان بیگانه در خاک مقدس ایران ، یک بار دیگر احساسات ملی و ضد بیگانه ایرانیان ، در قالب ناسیو نالیسم ملت ایران و با جلوه پان ایرانیسم عرصه ظهور و حضور یافت و این بار درفش مبارزه با دشمن را تنی چند از نوجوانان و جوانان به دوش کشیدند . این جوانان عبارت بودند از : محسن پزشکپور ، محمد رضا عاملی تهرانی ، علینقی عالیخانی ، بیژن فروهر ، علیرضا رئیس ، جواد تقی زاده ، داریوش همایون ، حسن غفوری و هوشنگ حق نویس ، حسنعلی صارم کلالی ، حسین خان مصدق ، پور هاشمی و عده ای دیگر . این جوانان به صورت اشکار و گاه پنهان علیه متجاوزین و توطئه های شوم آنان مانند تجزیه آدر بایجان و کردستان و ایجاد فرقه ها و گروههای وابسته به بیگانه نبرد را آغاز کردند و در اغاز راه بود که اولین شهید راه ایران شادروان علیرضا رییس را تقدیم کردند و در پی آن بود که زنده یاد محسن پزشکپور متنی به نام " فرمان رییس " را تدوین و با ارائه آن ، مکتب پان ایرانیسم در 15 شهریور 1326 شکل گرفت و کتاب ما چه میخواهیم که اصول و مبانی نهضت را بیان میداشت منتشر گشت و بالاخره حزب پان ایرانیست در سال 1330 به عنوان جلوه تشکیلاتی پای به میدان نهاد و هم چنان در فراز و نشیب های سیاسی و اجتماعی ایستاده و در میان انبوهی از دشمنان داخلی و خارجی ، درفش آرمان های ملت ایران را به دوش میکشد.

در دنیایی که تفکر انتر ناسیونالیسم چپ و راست، دینی و لنینی بازوی اجرایی سر مایه داری مخوف جهانی است، در جهانی که در های جهنم را با نام بهار عربی بر روی مردم خاورمیانه گشوده اند ، در شرایطی که فرقه های مسلکی و مذهبی را به جای اندیشه های ناسیونالیستی نشانیده اند و در روزگاری که دلار و طلا به پای تروریستهای بنیاد گرا میریزند تا هویت فرهنگی و ارزشهای مدنی ملتها را پیش پای سرمایه داری جهانی قربانی کنند و در هنگامه ترور و حذف چهره های ملی و میهن پرستان حقیقی وبالاخره در این اشفته بازار خیانت و جنایت که به سیاست تعبیر شده است ، نهضت پان ایرانیسم و حزب پان ایرانیست و نیروهای سکولار و میهن پرست در معرض مستقیم تهدیدها ، دستگیریها ، توطئه ها و محدودیت جدی قرار دارند که نه در ایران بلکه در تمامی خاور میانه و شاید هم سراسر گیتی سهم ملت گرایان و ناسیونالیستها و عاشقان فرهنگ و تمدن بشری اینست که در کوچه های بن بست تاریخ در پی مفری باشند و این میسر نخواهد بود مگر آگاهی ملتها از توان فرهنگی و قدرت ملی و انسانی خودشان.

عطایی فرد : آیا پان ایرانیسم به چهره های بنیادین تاریخ ایران به ویژه کورش بزرگ رویکرد و توجه داشته است؟

یزدی : در آیین پان ایرانیسم ، نگاه به ژرفای تاریخ نوعی باز نگری حیات ملت کهنسال ایران است ، ملتی که از دور دست های زمانه ، نظم با شکوه زیستن را فرا گرفت و طی یک نبرد طولانی با موانع ، راه زندگی شهری را هموار کرد.

بی تردید در این پروسه طولانی از غار نشینی تا استقرار بر دشتها و تشکیل جامعه مدنی ،از وجود رهبران خردمند بر خوردار بوده ، رهبرانی که نظم و قوانین شکوهمند را از جهان هستی اموختند و در ساختن زندگی از آن بهره ها بردند.

پر آوازه ترین و خردمند ترین این رهبران کوروش بزرگ بوده که مدیریت ساختار سیاسی و اجتماعی و اقتصادی اش ان چنان انسانی و بنیادی و عادلانه بوده است که دولت هخامنشی را نه تنها پایدار و استوار و گسترده ساخت بلکه ایین شاهنشاهی اش بر سینه تاریخ بشری رقم خورد و اندیشه والایش پایه گذار تمدنی گردید که امروز نسل ایرانی به ان میبالد و جهان آزاد به حقوق بشر کوروش بزرگ مفتخر است.

بنا براین ، اعتقاد و احترام حزب پان ایرانیست به بیانگزار نظم شکوهمند شاهنشاهی هخامنشی به دلیل ساختار حکومتی است که آن را نجات بخش ملت ایران میداند.

عطایی فرد : نخستین هسته و پیشگامان حزب پان ایرانیست هوادار چه نظام سیاسی بودند: پادشاهی یا جمهوری؟

یزدی : حزب پان ایرانیست از اغاز تا امروز آیین شاهنشاهی را در ساختار حکومت ایران امری ضروری و تاریخی و منطبق با نیاز اجتماعی ملت ایران میداند و احکام ان را از باید های تاریخی میشناسد .
حزب پان ایرانیست ، با توجه به ساختار اجتماعی و موقعیت جغرافیایی و شرایط سیاسی ایران ، حکومت جمهوری را مغایر مصلحت ملت ایران تشخیص داده و آن را گامی در جهت متزلزل گردیدن اتحاد و وحدت تیره ها و اقوام ایرانی میداند ، آن هم ملتی که از تنوع مذهبی و زبانی و آداب و رسوم محلی بر خوردار است.

حکومت جمهوری ساختاری است که برای دشمنان نیرومندی ملت ایران وسوسه انگیز بوده و فرصت طلبان داخلی را نیز به جدا سری و سوء استفاده برانگیخته است.

نظام پادشاهی پارلمانی با نگاه به آیین شاهنشاهی میتواند استقلال کشور و وحدت ملی و نیرومندی ملت ایران را تضمین کند

عطایی فرد : از دیدگاه حزب، جایگزینی سلسله پهلوی به جای قاجاریه به سود ایران بود یا به زیان آن؟

یزدی : پایان بخشیدن به حکومت قاجار یکی از بخش های افتخار افرین تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران است زیرا به غیر از اولین پادشاه این سلسله که استقلال و تمامیت ارضی ایران را احیا کرد بقیه سلاطین این خاندان جز فقر و تعصب دینی و عقب ماندگی و جنگ و تجزیه کشور ، چیزی برای ملت ایران به ارمغان نیاوردند . عقده حقارتی که از عملکرد پادشاهان قاجار و تجزیه بخش های ارزشمندی از خاک ایران نصیب ملت ایران گردید در طول تاریخ بیسابقه بوده است.

بنا براین افتخار حذف این جرثومه های ننگ و بدبختی از صحنه سیاسی ایران ، نصیب مردی شد که از میان مردم دلشکسته و تحقیر شده بر خاسته بود . رضا شاه بزرگ از قلب ناسیونالیسم ملت ایران ظهور کرد و آبروی از دست رفته یک ملت را باز گردانید و دستان الوده و ستمکار بیگانه و بیگانه پرست را از داما ن ایران کوتاه ساخت .
بنابراین سود و زیان یک حکومت مطرح نیست بلکه بود و نبود ایران ملاک است . اگر احمد شاه همچنان بر اریکه قدرت باقی مانده بود ایران سرنوشت حکومت عثمانی را پیدا میکرد و دیگر از ایران و ایرانی نام ونشانی بر جای نمیماند.

رضا شاه ایران را از اعماق قرون وسطی بیرون کشید و با پاک سازی کشور از وجود دزدان و غارتگران و خائنان و خواب رفتگان و مزدوران بیگانه ، روح تازه ای به کالبد بی رمق ملت ایران دمید . رضا شاه تنها یک پادشاه خردمند و دلسوز نبود بلکه پدری شجاع و ترقی خواه و میهن پرست بود که با رفتار و کردارش درس وفاداری به این اب و خاک را به فرزندانش آموخت و این گونه بود که فرزندش محمد رضا شاه جز به سرافرازی و نیرومندی ایران و اقتدار ملت ایران نمی اندیشید و هیچ چیز جز یک ایران اباد و آزاد او را راضی نمیکرد.

تاریخ در اینده قضاوت خواهد کرد که دولت های بزرگ با توطئه بر کناری پادشا هان پهلوی چه جنایت و خیانت بزرگی در حق ملت ایران و نسل های فردا کردند . هنوز امواج ویرانگر تبلیغات سرمایداری جهانی مانع از رساندن پیام تاریخ به گوش جهانیان است . هنوز روشنفکران سیاسی دهه چهل و پنجاه عمق فاجعه ای را که بر ایران روا داشتند درک نکردند.

ایران در دوران پهلویها یک عصر استثنایی را گذرانید ولی پیش از ان که به ژاپن دوم تبدیل شود به گرد باد انقلاب دینی سپرده شد تا راه برای غارت سرمایه های مردم خاور میانه هموار گردد.

عطایی فرد : دیدگاه و موضع گیری حزب پان ایرانیست درباره رخدادهای 25 و 28 امرداد 1332 چه بود؟
 
یزدی : به این سوال به کرات پاسخ داده شده است . حزب پان ایرانیست همراه با حرکت غرور افرین و ضد استعماری ملت ایران برای کوتاه کردن دست چپاولگر انگلیس از منابع نفتی و احقاق حقوق حقه بپاخاست و در روزگاری که حزب توده به فرمان اربابان خود در مسکو ، راه را بر میهن پرستان ناهموار و عرصه را بر مردم تنگ کرده بودند رو در روی انان به مقابله برخاست و بنا به فرمان احکام ناسیونالیسم ، در میدان نبرد با استعمار در دو جبهه علیه مزدوران مسکو و نوکران انگلیس می جنگید و مصدق را تا ملی شدن نفت همراهی و حمایت کرد . اما نگهداری این پیروزی و استفاده از آن نیاز به مدیریتی داشت که در مصدق نبود . او جاه طلب و عوام زده بود چون بی انصافانه در برابر پادشاه ایران که وی ر ا تا قله پیروزی حمایت کرده بود قد علم کرد . او به دلیل خو ی و خصلت قجری از همه طلبکار و نسبت به یارانش نا سپاس بود پس نمیتوانست توصیه ها و نصایح نزدیک ترین یاران نهضت مانند دکتر بقایی ، کاشانی ، حسین مکی ، حایری زاده و دیگران را بپذیرد و بار گران مذاکره را با همیاری یارانش به سر منزل مقصود برساند.

مصدق به قانون اساسی پای بند نبود پس تمیتوانست با مجلس خود ساخته اش کنا ربیاید وعلیرغم توصیه دکتر صدیقی وزیر کشورش آن را منحل کرد . مصدق در عرصه سیاست بازیگر بی استعدادی بود زیرا برای بازی با کارت حزب توده بر خلاف قانون به آنان فرصت جولان داد ولی توده ایها کارت بازی آمریکا و انگلیس شدند و از آن علیه مصدق بهره بردند . مصدق خود خواه بود و نصیحت سروران محسن پزشکپور و دکتر محمد رضا عاملی را که به او تذکر دادند جلوی تند رویهای حزب توده را بگیرد نپذیرفت . مصدق با باز نشسته کردن برخی از فرماندهان ارتش ، نیرویی علیه خود سامان داد و ارتش را نیز بد گمان ساخت . مصدق به دشمن خارجی نیاز نداشت چون به اندازه کافی توانسته بود دوستان وفادارش را به دشمن تیدیل کند . با یک نگاه اجمالی به کارنامه سیاسی مصدق به راحتی میتوان در یافت که مصدق نهضت ملی شدن نفت را به شکست کشانید و در روز 25 مرداد باز هم بر خلاف قانون اساسی ، فرمان پادشاه را نادیده گرفت و دست به کودتا زد و پادشاه ایران نیز برای جلو گیری از خون ریزی و هرج ومرج ، کشور را ترک گفت . از این لحظه به بعد مصدق در غیاب مجلس و شاه یکه تاز میدان بود ... اما ملت ایران دیگر نمیتوانست بی تدبیری های مصدق را تحمل کند و در روز 28 امرداد رای اعتمادش را از او پس گرفت . در این روز تاریخی مردم در کنار ارتش به خیابانها ریختند و خانه مصدق را بر سرش ویران کردند و زاهدی را که فرمان نخست وزیری از شاه داشت بر قدرت نشانیدند و خواهان بازگشت محمد رضا شاه به آغوش میهن شدند.

در این زمانه پر التهاب ، حزب پان ایرانیست همراه ملت ایران گام برمی داشت و تا تصویب قانون ملی شدن نفت همه با هم در یک صف ، از شاه تا سرباز ، از خانه تا مجلس و از با سواد تا بیسواد همه برای پیروزی نهضت تلاش کردند .. اما در ایامی که ملت ایران از مصدق روی بر گردانید حزب پان ایرانیست هم همان گونه عمل کرد.