اکنون که بار دیگر موضوع انتخابات به یکی از دغدغه های جریان های سیاسی کشور تبدیل شده، ضروری دانستم تا نگاه حزب پان ایرانیست به انتخابات را با یاری جستن از قلم اندیشمند نهضت ناسیونالیسم ملت ایران شادروان دکتر محمد رضا عاملی تهرانی بازخوانی کنیم و از آن بیاموزیم. دکتر عاملی در کتاب "رابطه حکومت و مردم" به مسئله انتخابات اینگونه پرداخته است:
«مسئله رابطه حکومت و مردم را تا کنون بسیار ساده و بلکه توام با عوام فریبی توجیه کرده اند. غالبا می خواهند چنین وانمود کنند که مردم به وسیله رفتن به پای صندوق های رای، حکومت خود را تعیین می کنند و آنگاه در کمال ساده دلی بر این نکته می افزایند که اگر در محیطی آزادی برقرار بود و مردم توانستند آزادانه به پای صندوق های رای بروند و نام هر کسی را که خواستند، بنویسند و به صندوق بیندازند، در آن صورت صاحب بهترین حکومت ها خواهند شد. این تصور درباره روابط حکومت و مردم بسیار خام و بسیار ساده و سطحی است. البته باید این نکته را تذکر داد که ظاهر قضیه همین است. یعنی امروز در سراسر جهان نوعی مکانیسم انتخابات در تعیین ارکان حکومت وجود دارد و باید هم وجود داشته باشد زیرا رای دادن و انتخاب کردن در رژیم های گوناگون در حکم تنظیم سند معاملات است و نماینده تحقق ظاهری آن است ولی کیفیت معاملات تابع قوانین عمیق تری است که از نهادهای اجتماعی سر چشمه می گیرد. ظاهر قضیه این است که مردم به پای صندوق ها می روند ولی این که چرا مردم به پای صندوق می روند علل و عوامل مختلف دارد، حتی اگر فرض کنیم که مردم بر اثر اعتقاد و ایمان شخصی خود به پای صندوق می روند و کسانی را که مورد احترام و اعتقاد آنان هستند انتخاب می کنند، باز جای پرسش های بسیار باقی می ماند.
افراد مورد اعتماد چگونه به مردم معرفی شدند؟ آیا بقیه مردم نیز از همان وسایلی که مردم قابل اعتماد را معرفی کرده اند برخوردار بوده اند؟ مردم چه ملاک هایی را برای تشخیص خوب و بد برگزیده اند؟ اینگونه ملاک ها به موجب چه تعلیمات و چه تبلیغاتی مورد قبول قرار گرفته است؟
وقتی اینگونه پرسش ها را بررسی می کنیم متوجه می شویم که حرکت ساده به پای صندوق ها از لحاظ اجتماعی و تاریخی حرکتی بسیار پر معنا است که از مناسبات و فعل و انفعالات بسیار پیچیده ای سر چشمه می گیرد. کیفیت ظاهری انتخابات نه تنها رابطه خاصی بین مردم و حکومت ایجاد نمی کند، بلکه بررسی خود کیفیت انتخابات و این که انتخابات به سادگی و سلامت جریان دارد و یا توام با پیچیدگی و تقلب است می تواند نشانه ای از نوع روابط اجتماعی باشد. در یک جامعه که بر ساختار طبقاتی استوار است و فاصله طبقه مرفه و با نفوذ از طبقات دیگر بسیار است، خواه و ناخواه انتخابات وسیله ای برای مبارزه گروه های مختلف طبقه متنفذ می باشد و افراد سایر طبقات آلت فعل به شمار می روند. در چنین اجتماعی خرید و فروش رای و استفاده از وسایل خلق الساعه برای جلب جمعیت جزء لوازم انتخابات خواهد بود. در اجتماع دیگری که سازمان های سندیکایی اکثریت جمعیت را در دست داشته باشند انتخابات معطوف به جلب نظر گردانند آن جمعیت ها و تامین نظریات مادی و سیاسی آنان خواهد بود. اجتماعاتی که در بستر تحولات و انقلاب فکری و ایدئولوژی قرار گرفته اند، انتخابات معطوف به جلب افکار و نظریات معتقدان ایدئولوژی های گوناگون خواهد بود. بنابراین برای بررسی روابط مردم و حکومت لازم است پا را از حد بررسی ظاهری وقایع روزهای انتخابات فراتر گذاریم و به علل و عواملی توجه کنیم که حوادث و ماجرای روز های انتخابات زاییده آن است».
پاینده ایران
