سیاست رفاهی  - ۲۳ 

 

معافیت گروه های کم درآمد از پرداخت حق بیمه - ۲

 

«یادآوری این نکته لازم است که اساس سیاست رفاهی ما معطوف به حمایت از همه خانواده ها به ویژه اکثریت خانواده‌های کم درآمد می باشد ولی برای حمایت خانواده ها ما روش های خیریه و کمک های مستقیم مانند پخش مواد غذایی یا لباس را توصیه نمی کنیم بلکه همانگونه که قبلاً اشاره کرده‌ایم معتقد به کمک‌های غیرمستقیم هستیم..

این حمایت های غیر مستقیم از راه ارزان کردن نیازمندی های عمومی صورت می گیرد و قسمتی نیز از طریق معافیت از بعضی پرداخت های قانونی از قبیل حق بیمه می باشد. چنین سیاست هایی وقتی با دیگر تدبیر ها هماهنگ شود موجب می گردد که گردش ثروت از گروه‌های دارای درآمد بیشتر به سوی گروه‌های کم درآمد جریان پیدا کند ولی در عین حال به جای آن که سبب تسکین موقت دردهای این گروه شود سبب تقویت بنیه اقتصادی آنان گردد و به آن ها توانایی بدهد که در گردش چرخ اقتصادی به تمام معنی سهیم شوند.

برای مثال می توانیم به این مورد اشاره کنیم که گاهی شنیده می شود که در بعضی مدرسه ها به کودکان نان و شیر یا یک وعده غذای گرم میدهند. این نوع کمک گذشته از آن که اثر روانی ناخوشایندی بر روح کودکان دارد و آن ها را محتاج و فقیر قلمداد و بلند طبعی آن را آزرده می کند، کمک اساسی محسوب نمی شود. زیرا اگر خانواده آن ها در وضع مالی بدی قرار داشته باشد این کمک غذایی باید برای مدت طولانی دوام پیدا کند که آن هم برای هیچ رژیمی میسر نیست. ولی اگر قسمتی از بار مخارج این گروه را از راه معافیت ها و ارزان کردن نیازمندی های اولیه سبک کنیم و در عوض آن ها را در برخورداری از شرایط بیمه همگانی سهیم سازیم بی آنکه غرورشان جریحه دار شده باشد قسمتی از درآمدشان پس انداز می شود و می توانند همان شیر و غذا را در سر سفره خانواده به فرزندانشان بخورانند.

 

۲- دریافت حق بیمه بر حسب درآمد، اصل دوم در این خط مشی به شمار می رود. راست است که همه افراد همه خانواده ها به نحو یکسان از مزایای بیمه های اجتماعی برخوردار خواهند شد ولی حق بیمه نه یکسان خواهد بود و نه متناسب با میزان برخورداری از بیمه، بلکه به موجب سیاست رفاهی ما حق بیمه‌ای که هر خانواده می پردازد متناسب با درآمد آن خانواده خواهد بود.

درباره عبارت «متناسب با میزان برخورداری از مزایای بیمه نخواهد بود» لازم است توضیحی بدهیم. چون در بیمه اجتماعی ناسیونالیستی پرداخت هزینه های آموزشی در درجه اول اهمیت قرار دارد ممکن است بعضی از خانواده هایی که به سبب نداشتن فرزند از مزایای آموزشی استفاده نمی کنند مدعی باشند که نباید حق بیمه آموزش را بپردازند.

در صورتی که با توجه به آنچه گفته شد قبول سیستم بیمه در حقیقت راه حلی است که حکومت بتواند بدون افزودن ظاهری نرخ مالیات، هزینه بخشی از سیاست رفاهی را تأمین کند. بنابراین مقصود آن نیست که هرکس درست به میزان مبلغی که می دهد چیزی دریافت کند بلکه مقصود اصلی آن است که قسمتی از درآمد ملی به تناسب درآمد هر خانواده به دستگاه‌های اجرایی انتقال پیدا کند که بتواند قسمتی از برنامه های رفاهی را تحقق بخشد. با وجود این گرفتن حق بیمه از خانواده هایی که از مزایای برنامه های آموزشی استفاده نمی کنند برای آموزش غیر عادلانه نیست زیرا این خانواده ها با داشتن درآمد و نداشتن فرزند در حقیقت خرج کمتر و احتیاج کمتری دارند و تخصیص قسمتی از درآمد آنان به خانواده‌های پر فرزند سبب می‌شود که بر قدرت نیروی انسان ها افزوده شود و در آینده آن ها از مزایای جامعه پیشرفته تری برخوردار گردند. برای این که این استدلال برای خوانندگان روشن گردد یادآوری این خاطره خالی از لطف نیست که در یکی از سخنرانی ها موقعی که سخنران از مزایای بیمه های آموزشی سخن می‌گفت یکی از حاضران به صورت اعتراض اظهار داشت به چه مناسبت من که فرزند ندارم برای تحصیل دیگران مالیات بپردازم؟ سخنران جواب داد به همان دلیلی که شما هیچ وقت صورت خود را نمی شویید اما همیشه مالیات آب می پردازید.»

 

(از کتاب سیاست رفاهی نوشته سرور‌ دکتر محمدرضا عاملی تهرانی ، ۱۳۴۸)

 

@paniranist_party