نامه ای از یکی از سروران ساکن کانادا خطاب به سرور شاهین ارجمند دریافت داشتم که نشان از باور ژرف ایشان به مبانی پان ایرانیسم است. با درج این نامه که از سردرد نگاشته شده از ایشان انتظار داریم ما را از سلسله پژوهش های خود درباره مبانی فرهنگ ملی بهره مند سازند. در مورد فرهنگ ملی شادروان سرور دکتر عاملی تهرانی نیز از نگاه پان ایرانیسم بدان پرداخته است که در این سایت دوباره خواهد آمد.
سرور ارجمند شاهین اروند
درود همه ایرانی. به خاطر دارید در یکی از نامه هایتان یادآور شدید که به شما فراوان مهر می ورزم و برایتان نوشتم آری چنین است زیرا شما را تجسم آرزوهای بر باد رفته دیرینه 45 سال قبل خود می بینم. چگونگی ارتباط با هموندان و دیگران و توجه به نامه ها و اظهار نظرها و آنچه در جهان پیشرفته غرب به آن می گویند public relation، اما سعدی بزرگوار ما 700 سال قبل فرمود:
درس معلم ار بود زمزمه محبتی / جمعه به مکتب آورد طفل گريز پا را
شوربختانه برخی از ما گاهی بی جهت پرخاشگر بودیم و معلمان خوبی برای ترویج معیارهای ملی و میهنی نبودیم و همواره با دیگران پیشاپیش از سر ستیز وارد می شدیم غافل از اینکه نگرش منفی دیگران نه از روی عناد با ما بلکه بیشتر حاصل شرایط خاص خودشان است و باید با هرورزی آگاهشان کنیم. همانطور که اشاره کردم من طی سال های گذشته روی علل پا نگرفتن جنبش پان ایرانیسم خیلی فکر کردم و مبانی فکری و بنیادهای ایدیولژیکی میهن گرایی را تدوین کرده ام که همه برخاسته ازفرهنگ ملی ماست و از هیچ مکتب غیر ایرانی برنیامده است.
این مقوله ها را با شما در میان خواهم گذاشت تا با اندیشمندان حزب در میان گذارید و پس از حک و اصلاح در نامه پان ایرانیسم برای اظهار نظر گروهی تصویب و بررسی شود. به عنوان مشت نمونه خروار به این سئوال پاسخ دهیم:
فرهنگ ملی چیست؟
تعریف هایی که عمدتا برای فرهنگ شده است از این قبیل است: زبان و اداب و رسوم و سنت ها و باورها و نظایر آن!! نه اینها هیچکدام تعریف درستی از فرهنگ ملی نیست. این ها مولفه های فرهنگ ملی هستند همانطور که گچ و آجر و سیمان و پنجره و... مولفه های خانه هستند نه خود خانه؛ وقتی می گوییم خانه بلافاصله یک مفهوم انتزاعی ذهنی برایمان تداعی می شود، همینطور است وقتی می گوییم جنگل گرچه یک مکان با انواع درخت ها را درک می کنیم اما مفهوم درخت همان مفهوم جنگل نیست. حالا برگردیم به موضوع فرهنگ که گفتم یک مقوله ذهنیست. فرهنگ ملی طرز تفکر یا دقیق تر بگویم چگونگی نگرش انسان ایرانی به این جهان و هرچه در آنست و از اینجا است که برای نمونه و فقط من باب مثال خط ایرانی نستعلیق می شود یعنی یک سری خطوط منحنی با محاسبه دقیق فاصله تعداد نقطه ها است و چگونگی به هم پیوستگی زنجیروار حروف الف و حرف دال و حرف ر با هم و چنین تفکر یا نگرش در معماری ما نیز به صورت تاق ضزبی و سقف های منخنی است زیرا ما ایرانیان طبیعی ترین پدیده طبیعت این جهان منحنی هستیم. این فقط یک مثال ساده بود و همیطور است در مورد زبان فارسی تقریبا بیست سال قبل با شادروان دکتر حسن فرهودی که در دانشگاه تهران استاد ادبیات فارسی بود در همین تورنتو روی فلسفه زبان فارسی کار می کردم و از ایشان کمک خواستم. آن شادروان در این مقوله آمادگی نداشتند. از ایشان پرسیدم چرا ما واژه همسر را به کار می بریم؟ گفت چون زن و شوهر سر بر یک بالین می گذارند پس همسر هستند! گفتم مگر زن و شوهر عربها در رختخواب سر و ته می خوابند که همسر را زوجه خطاب می کنند ما زوج به معنی جفت را برای کفش و حیوانات به کار می بریم، می گویم یک جفت کفش یا جفتگیری و نظایر آن! آن شادروان پرسید پس شما چه فکر می کنید؟ گفتم برای اینکه نگرش ما ایرانیان به همسر همان مفهوم همسریست. آری زبان فلسفه دارد و زبان ناشی از طرز تفکر و چگونگی نگرش است. چرا در زبان عربی برای مفاهیمی چون گناه، خرد، آسمان و ده ها واژه دیگر اسم ندارند؟ برای خرد از واژه عقل استفاده می کنند که معنی دربند گذاشتن است و همین را برای زنی که با او ازدواج می کنند به کار به کار می برند یعنی او را می بندند و می نشانند. آسمان در زبان فارسی از دو واژه آسه به معنی دوران و گردش و پسوند مان یعنی مکان است و لاجرم آسمان جایگاه مداراهاست اما کلمه سما در زبان عربی به معنی بالا است. یعنی برای آسمان اسم ندارند و چنین است دیگر واژه ها و دیگر مقوله ها که ما باید باورهایمان را مستند کنیم و تعریف مکتبی ملی آن ها را تشریح کنیم. حزب باید در درجه اول فرهنگ سازی کند نه اینکه فقط درگیر و گرفتار مسائل سیاسی روزمره باشد. بیم آن دارم که سخن بیش از حوصله شما به درزا کشید.
در آینده خواهم گفت ایرانی کیست. که کار بسیار مشکلیست زیرا وقتی اسرائیل درست شد گفتند آنجا فقط دولت یهود است سپس این سوال برایشان مطرح شد که یهودی کیست که اسرائیل دولت اوست؟ سرانجام گفتند یهودی کسی است که مادرش یهودیست ولی نتوانستند یهودی تعریف کنند. اما من به شما با دلیل علمی خواهم گفت که ایرانی کیست.
پاینده ایران... کردار
رونوشت به سرور منوچهر یزدی